Puleaina o Tulaga Lamatia i Ala o Fa'asalalauga i Gaioiga Faia Soo (M2DMM)
O le puleaina o tulaga lamatia e le faigofie, e le o se mea e tasi le taimi poʻo se filifiliga, ae e taua. E fa'apitoa fo'i, o filifiliga e te faia (pe le faia) i se tasi vaega e a'afia ai le atoaga. Matou te mananaʻo e faʻaauupegaina oe e ala i le faʻasoaina o nisi o faʻataʻitaʻiga sili na matou filifilia i luga o le ala. Tau ina ia tatou tetee atu ma le lototetele e tetee atu i le fefe a o gauai atu i le poto, ma ia tuuina mai e le Atua ia i tatou le malamalama e iloa ai le va o ia mea e lua.
Afai e te manaʻo e faʻaopoopo se mea na e aʻoaʻoina, lagona le saoloto e tuʻu se faʻamatalaga ile pito i lalo.
Fa'aopoopo le Puipuiga i au Masini
Ia avea ma vaega o au maliega faapaaga e tatau i tagata o le M2DMM ona malupuipuia a latou masini (fa'atusa, komepiuta feaveai, desktop, tablet, hard drive, telefoni feaveai)
➤ Fa'aola le loka lau (fa'ata'ita'iga, afai e le ola lau masini mo le 5 minute, o le a loka ma mana'omia le fa'aupuga).
➤ Fausia upu fa'amalo malosi/biometrics mo le mauaina o masini.
➤ Fa'ailoga masini.
➤ Fa'apipi'i se talosaga Antivirus.
➤ Faʻapipiʻi i taimi uma faʻafouga fou.
➤ Aloese mai le ki o le autofill.
➤ Aua e te nofo i totonu o teugatupe.
➤ Fa'aaoga se VPN mo galuega.
Secure Socket Layer (SSL) poʻo le HTTPS
Afai e leai se SSL Tusi Faamaonia o se saite, e taua tele le setiina. O lo'o fa'aogaina le SSL e puipui ai fa'amatalaga ma'ale'ale e lafo i luga ole Initaneti. E fa'ailogaina ina ia na'o le tagata e fa'amoemoe e mauaina e mafai ona maua. E taua tele le SSL mo le puipuiga mai tagata taʻavale.
Toe fo'i, afai na e faia se upegatafa'ilagi, pe o se upegatafa'ilagi tatalo, o se saite evagelia, po'o se Soo.Meafaigaluega faʻataʻitaʻiga, e tatau ona e setiina SSL.
Afai o se 'upega tafaʻilagi e iai se SSL Certificate, o le URL o le a amata i https://. Afai e leai se SSL, o le a amata i http://.
O le auala pito sili ona faigofie e faʻapipiʻi ai le SSL e ala i lau 'auʻaunaga talimalo. Google igoa o lau 'au'aunaga talimalo ma pe fa'afefea ona fa'atutuina le SSL, ma e tatau ona e maua fa'atonuga i le auala e fai ai lenei mea.
Faʻataʻitaʻiga o nofoaga talimalo ma a latou taʻiala faʻatulagaina SSL:
Puipuiga Puipui
E taua tele fa'amaumauga fa'asao i le puleaina o tulaga lamatia. E tatau ona i ai sau faʻamaumauga i au faʻamaumauga mo au upega tafaʻilagi uma e aofia ai lau Disciple.Tools faʻataʻitaʻiga. Faia foi lenei mea mo au lava masini!
Afai e iai sau faʻamaumauga faʻamautu i le nofoaga, ona e le tatau lea ona e popole i faʻalavelave i luga o le upega tafaʻilagi, tape faʻafuaseʻi, ma isi mea sese tele.
Upega Tafa'ilagi Backups
Teuga Muamua: Seti fa'amaumauga otometi i vaiaso ta'itasi i se nofoaga malu puipuia. Matou te fautuaina Amazon S3.
Teuga Lua ma Tulaga Maualuga: Mai lea taimi i lea taimi aemaise lava pe a maeʻa faʻaleleia faʻaleleia, fai ni kopi o na faʻamaumauga i totonu o se lua o isi nofoaga malupuipuia e teu ai (faʻataʻitaʻiga, Google Drive ma/poʻo faʻailoga ma puipuia upu faʻapipiʻi fafo malo)
Afai o loʻo e faʻaogaina le WordPress, mafaufau i mea faʻapipiʻi nei:
Matou te fautuaina ma faʻaaoga UpraftPlus mo a tatou faaleoleo. O le fua fua e le fa'asaoina fa'amaumauga a le Disciple.Tools, o lea e fa'aoga ai lenei fa'apipi'i, e tatau ona e totogia le tala fa'apitoa.
Ua matou faia foi su'ega Toe foi i tua. O lenei plugin e leai se totogi ae sili atu le luʻitau e faʻatutuina.
Avanoa faatapulaaina
O le tele o avanoa e te tuʻuina atu i faʻamatalaga, o le maualuga o le lamatiaga. E le o tagata uma e manaʻomia le avea ma Pule o se upega tafaʻilagi. E mafai e le Pule ona fai so'o se mea i se saite. A'oa'o matafaioi eseese mo lau 'upega tafaʻilagi ma tuʻuina atu e tusa ai ma matafaioi a le tagata.
Afai e i ai se soliga, e te manaʻo ia maua le itiiti ifo o faʻamatalaga. Aua le tuʻuina atu avanoa i tala taua i tagata e le tausia cybersecurity faiga sili ona lelei.
Fa'aoga lenei ta'iala i luga o upega tafa'ilagi, tala fa'asalalau fa'aagafesootai, pule fa'aupuga, auaunaga tau maketi imeli (ie, Mailchimp), ma isi.
Afai o loʻo e faʻaogaina se WordPress site, e mafai ona e suia le matafaioi a le tagata faʻaoga ma faʻatagaga.
Saogalemu Passwords
Muamua, 'A'E LE FA'AFA'I PASSWORDS ma isi. Afai e tatau ona e faia po o le a lava le mafuaaga, sui lau upu faataga mulimuli ane.
Lona lua, e taua tele le fa'aogaina e tagata uma o lo'o auai i lau 'au M2DMM upu fa'amautu.
O le tele o le avanoa e maua ai e le tagata, o le tele fo'i lea o lo latou fa'amoemoe e mana'omia e uiga i le i ai o se isi fa'aupuga fa'amautu mo tala uma.
Toeititi lava le mafai ona manatua nei upu faataga, ma e le atamai le tusi i lalo o au upu faataga i se api pe teu sa'o i lau komepiuta. Mafaufau e faʻaaoga se pule faʻaupuga pei 1Password.
Ia mautinoa ua uma ona saini lau imeli Pe ua fa'asalaina a'u?. O le a logoina oe e lenei 'upega tafaʻilagi pe a faʻaalia lau imeli i totonu o se faʻamatalaga hacked ma liki i luga ole laiga. Afai e tupu lenei mea, sui vave lau upu faataga.
2-Laʻasaga Faamaoniga
So'o se taimi e mafai ai, fa'aoga 2-step verification. O lenei mea o le a ofoina atu i au faʻamatalaga numera le puipuiga sili mai tagata taʻavale. Peitaʻi, e iai taua e te fa'asaoina lelei tulafono fa'aleoleo mo tala uma e te fa'aaogaina. O le mea lea ina ne'i e leiloa fa'afuase'i le masini e te fa'aogaina mo le fa'amaoniga 2-step.
Imeli saogalemu
E te mana'o i se 'au'aunaga imeli e fa'afou pea i fa'amatalaga fou o le puipuiga. E le gata i lea, aua le faʻaogaina lou igoa patino poʻo faʻamatalaga faʻamatalaga i au faʻamatalaga faʻaoga.
Gmail ose tasi o tautua imeli ta'imua mo le saogalemu ile imeli. Afai e te faʻaaogaina, e faʻafefiloi ma e le foliga mai o loʻo e taumafai e saogalemu.
Proton Mail e fou ma o lo'o i ai nei fa'afouga malosi. Afai o loʻo e faʻaaogaina, e manino lava o loʻo e taumafai e faʻaoga se imeli malupuipuia ma e le faʻafefiloi ma isi imeli.
Fesoʻotaiga Faʻasinomaga Malie (VPNs)
VPN o se mea e mafaufau i ai i soʻo se taimi e te faia ai se pulega faʻaletonu fuafuaga. Afai e te nofo i se nofoaga e sili ona lamatia, o le VPN o le a avea ma se isi vaega o puipuiga mo galuega M2DMM. Afai e te le faia, atonu e manaʻomia pe leai foi.
Aua le fa'aogaina se VPN pe a o'o i le Facebook, aua e ono mafua ai ona tapunia e le Facebook lau tala fa'asalalauga.
E suia e VPN le tuatusi IP o se komepiuta ma tuʻuina atu i au faʻamatalaga se isi vaega o puipuiga. E te manaʻo i se VPN pe afai e te le manaʻo i le malo faʻalotoifale poʻo le Internet Service Provider e vaʻai poʻo fea uepisaite o loʻo e asia.
Ia manatua, VPNs fa'agesegese feso'ota'iga saoasaoa. E mafai ona latou fa'alavelave i au'aunaga ma upegatafa'ilagi e le fiafia i sui, ma e ono mafua ai ona fa'ailoga lau tala.
VPN Punaoa
- Siaki atu Le Auaunaga VPN Sili 2019 e Tech Radar
- E faigofie le setiina o se VPN i se auala e le puipuia moni ai oe mai le mataʻituina. Ina ia siaki pe o galue lelei lau VPN, asiasi https://ipleak.net/ or https://www.wizcase.com/tools/whats-my-ip/.
Toa numera
A e setiina faʻamatalaga numera, o le a latou fesili mo faʻamatalaga patino e pei o le igoa, tuatusi, numera telefoni, faʻamatalaga pepa aitalafu, ma isi.
Mo le fa'aopoopoina o se vaega fa'aopoopo o le puipuiga, mafaufau e fa'afaigaluega a Toa numera i lau 'au. E ofo mai e le Toa Fa'atekinolosi lo latou fa'asinomaga e fa'atūina tala fa'atekinolosi.
O le Toa Faatekinolosi e fai ma sui o se faalapotopotoga faaletulafono e pei o se pisinisi, leai ni tupe mama poʻo se faʻalapotopotoga e faʻatutuina se Meta Business Account i le igoa o le vaega faaletulafono. Meta o le kamupani matua o Facebook ma Instagram.
O i latou o se tagata e le o nofo i totonu o le atunuʻu e mafai ona puipuia le matagaluega mai faʻamataʻu saogalemu i totonu o le lotoifale (faʻataʻitaʻiga, tagata taʻavale, vaega faʻafefe poʻo malo, ma isi).
Fa'ailoga Malosi'i
E pei o VPNs ma Toa Fa'atekinolosi, o le i ai o fa'ailoga fa'aigoaina atoa o se fa'ata'ita'iga sili ona lelei e fa'afoeina tulaga lamatia mo matā'upu maualuga.
Ia mautinoa e faʻapipiʻi atoatoa le kiliva malo i luga o au masini uma (faʻataʻitaʻiga, komepiuta feaveaʻi, desktop, tablet, fafo malo, telefoni feaveaʻi)
iPhones ma iPads
Afai lava e iai sau passcode seti i luga o lau masini iOS, o loʻo faʻailogaina.
komepiuta feaveai
Po'o ai lava e maua lau komepiuta e le mana'omia lau fa'aupuga e va'ai ai faila. E mafai lava ona latou aveese le kiliva malo ma tuu i totonu o se isi masini e faitau ai faila. Pau lava le mea e mafai ona taofia ai lenei mea mai le galue o le faʻamalamalamaga atoa-pisi. Aua nei galo lau upu faataga, aua e le mafai ona e faitauina le tisiki e aunoa ma lena.
OS X 10.11 pe mulimuli ane:
1. Kiliki le lisi o Apple, ona sosoo ai lea ma le System Preferences.
2. Kiliki Security & Privacy.
3. Tatala le FileVault tab.
4. O le FileVault o le igoa ole OS X's full-disk encryption feature, ma e tatau ona fa'agaoioia.
Pupuni 10:
Fou Windows 10 komipiuta komepiuta e otometi lava ona fa'aigoaina fa'aigoa fa'amaufa'ailoga atoa pe afai e te saini ile fa'amatalaga Microsoft.
Ina ia siaki pe ua mafai ona fa'aigoaina le fa'amalamalamaga atoa:
1. Tatala le Seti polokalama
2. Su'e ile System > About
3. Su'e le fa'atulagaina o le "Device Encryption" i le pito i lalo o le About panel.
Fa'aaliga: Afai e leai sau vaega e fa'aulutalaina "Fa'ailoga Fa'atonu," ona va'ai lea mo le fa'atulagaga ua fa'aulutalaina "BitLocker Settings."
4. Kiliki i luga, ma siaki o ta'avale uma ua makaina "BitLocker on."
5. Afai e te kiliki i luga ae leai se mea e tupu, e leai sau faʻamatalaga e mafai ai, ma e tatau ona e faʻaagaina.
Avega Faigata i Fafo
Afai e leiloa lau tisiki malo fafo, e mafai e so'o se tasi ona ave ma faitau i totonu. Pau lava le mea e mafai ona taofia lenei mea mai le tupu o le faʻamalamalamaga atoa-pisi. E faʻatatau foi i laʻau USB, ma soʻo se mea e teu ai. Aua nei galo lau upu faataga, aua e le mafai ona e faitauina le tisiki e aunoa ma lena.
OS X 10.11 pe mulimuli ane:
Tatala Finder, kiliki-i luga o le taavale, ma filifili "Maua Faʻamatalaga." O le laina faʻailoga "Format" e tatau ona fai mai "encrypted," pei o lenei faʻamalama:
Pupuni 10:
O le fa'ailogaina o ta'avale fafo e na'o le BitLocker, o se vaega e na'o le aofia i totonu Windows 10 Tomai po'o sili atu. Ina ia siaki o lau tisiki fafo o loʻo faʻailogaina, oomi le ki Windows, faʻaoga "BitLocker Drive Encryption" ma tatala le "BitLocker Drive Encryption" app. E tatau ona maka le tisiki malo fafo i upu "BitLocker on." O se faʻamalama o se tasi e leʻi faʻailogaina le C: partition:
Teuteuga o Faamatalaga
Aveese Faamatalaga Tuai
E atamai le aveese o faʻamatalaga e le manaʻomia e le o toe aoga pe maeʻa. E mafai ona avea ma fa'amaumauga tuai po'o faila po'o nusipepa tuai na fa'asaoina ile Mailchimp.
Google Oe Lava
Google lou igoa ma lou tuatusi imeli ia le itiiti ifo ile masina.
- Afai e te mauaina se mea e mafai ona faʻafefe ai lou saogalemu, fesili vave poʻo ai na tuʻuina faʻamatalaga i luga ole laiga e aveese.
- A uma ona tape pe suia e aveese lou faasinomaga, aveese mai le Google's cache
Fa'amalo le Saogalemu i luga o Fa'amatalaga Fa'asalalau Lautele
Pe o le tagata lava ia pe feso'ota'i i le faiva, alu i totonu o tulaga saogalemu i au tala fa'asalalau lautele. Ia mautinoa e leai sau faʻailoga fetuutuunai poʻo ata. Ua seti i se tulaga faalilolilo? Ia mautinoa e leai se avanoa e sili atu ona maua e polokalame a isi vaega nai lo le tatau.
Tu'ufa'atasi Galuega ma Si'osi'omaga Patino
Atonu o le mea sili lea ona lu'itau e fa'atino mo le tele. Ae peitai, afai e te faia mai le amataga, o le a faigofie.
Fa'aaoga su'esu'ega eseese mo galuega ma le olaga patino. I totonu o na su'esu'ega, fa'aoga fa'amatalaga pule fa'amatalaga tuto'atasi. O le auala lea, o lau tala fa'asolopito o sailiga i luga o le upega tafaʻilagi, ma faʻailoga tusi e tuʻueseese.
Fausia se Su'esu'ega Tulaga lamatia ma Fuafuaga Fa'alavelave
A e galue i nofoaga e maualuga le lamatiaga, ua mamanuina pepa o Suʻesuʻega Tulaga ma Faʻalavelave Faʻafuaseʻi (RACP) e fesoasoani ia te oe e faʻamaonia soʻo se faʻamataʻu saogalemu e ono tupu i lau M2DMM ma fai se fuafuaga tali talafeagai pe a tupu.
E mafai ona e malilie fa'atasi o se 'au pe fa'apefea ona e fa'asoa e uiga i lou auai i le galuega, pe fa'afefea ona e feso'ota'i fa'aeletonika ma ta'iala mo le fa'atuatuaga a le 'au.
Lisi ma le agaga tatalo ni fa'amata'u e ono tula'i mai, le tulaga lamatia o le fa'amata'u, tripwires ma le auala e puipuia ai pe taulimaina ai le fa'amata'u.
Fa'atulaga se Su'etusi Saogalemu Fa'aauau
O le tasi fautuaga mulimuli o lau au M2DMM e mafaufau e fa'atulaga se su'etusi saogalemu faifaipea. Fa'aoga nei faiga sili ona lelei fa'apea fo'i ma mea na e a'oa'oina ina ua mae'a faia se su'esu'ega ma fuafuaga o le pulega o tulaga lamatia. Ia mautinoa e fa'auma e tagata ta'ito'atasi se lisi o siaki mo le saogalemu sili.
Fa'aaoga le Kingdom.Training's Risk Management Audit Checklist